Θεοτοκάριο: Λειτουργικό βιβλίο που περιέχει 56 ασματικούς κανόνες στους οκτώ ήχους. Αποτελεί μεταγενέστερη προσθήκη στο τυπικό του Αγίου Σάββα. Η σημερινή του έκδοση έγινε με την επιμέλεια του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη. Όπως η Παρακλητική, έτσι και το Θεοτοκάριο χωρίζεται εσωτερικά σε οκτώ (8) όμοια μέρη. Το κάθε ένα από αυτά περιέχει ένα πλήρη και ανεξάρτητο εβδομαδιαίο λειτουργικό κύκλο, που αποτελείται από επτά (7) οκταώδιους Κανόνες (έναν για κάθε μία από τις επτά ημέρες της εβδομάδας). Όλοι οι κανόνες του Θεοτοκαρίου απευθύνονται στη Θεοτόκο και ψάλλονται ή διαβάζονται καθημερινά στο τέλος της ακολουθίας του Εσπερινού (μετά από την Απολυτίκιο ευχή και πριν από την ανάγνωση του Τρισάγιου). Έτσι, μέσα στο Θεοτοκάριο κάθε ένας από τους οκτώ ήχους της βυζαντινής μουσικής έχει και το δικό του, θα λέγαμε, εβδομαδιαίο λειτουργικό κύκλο. Οι οκτώ (8) εβδομαδιαίοι λειτουργικοί κύκλοι του Θεοτοκαρίου εναλλάσσονται διαδοχικά - ο ένας μετά τον άλλο - κατά την διάρκεια του έτους. Οι Κανόνες του είναι έργα διάφορων υμνογράφων και διακρίνονται για το θεολογικό, μουσικό και ποιητικό τους μεγαλείο.
Θεοτοκίο: Τροπάριο που εγκωμιάζει τη Θεοτόκο και κατακλείει τις ομάδες των τροπαρίων ή τις ωδές των κανόνων με στίχο το «Και νυν και αεί...». |
